دوره دوم از کارگاه نوحه و سرود آييني با حضور مهدي زنگنه و جمعي از شاعران آييني کشورمان در باشگاه خبرنگاران پويا برگزاري شد.در اين کارگاه مهدي زنگنه شاعر و مداح اهل‌بيت(ع) نکاتي را درباره ساخت و توليد نوحه و موسيقي به علاقه‌مندان اين حوزه آموزش داد.
مسلماً رسالت ما در حوزه موسيقي ديني و آييني، ساخت قطعاتي گوشنواز و روح‌پرور است نه هنجارشکن و گوشخراش! براي ساخت نوحه‌ها و سرودهاي زيبا و دلپذير بايد به نکات بسياري توجه کرد که قطعاً ذکر تمام آنها در يک يا چند جلسه ممکن نيست. برخي از اين نکات مربوط به چينش نت‌ها و ريتم است و برخي در حيطه کلام جاي مي‌گيرند. در اين جلسه ابتدا چند نکته مربوط به کلام را بيان مي‌کنيم:
1. حتي‌الامکان تحريرها را طوري طراحي کنيد که روي صامت‌هاي ساکن قرار نگيرد. گوشنوازترين تحريرها آنهايي است که روي مصوت‌هاي بلند ( آ، او، اي) باشد. در اولويت دوم مصوت‌هاي کوتاه براي تحرير مناسب اند. اما اگر بخواهيم روي صامت‌هاي ساکن تحرير بزنيم قطعاً شنيدني نخواهد بود.
مثال: واژه مستانه/ بدترين طراحي تحرير براي اين کلمه، اين است که تحرير روي حرف "س" باشد، و بهترين تحرير روي هجاي "تا" خواهد بود.
اين اتفاق عمدتاً در بندهاي دوم و سوم نوحه‌ها و سرودها رخ مي‌دهد. بند اول به‌درستي توسط نوحه‌سرا ساخته شده است اما در بندهاي بعدي بي‌توجه به جاي تحريرها، و صرفاً بر اساس وزن عروضي‌اش نوحه را ادامه مي‌دهد، غافل از آن که تحرير روي صامت ساکن قرار گرفته است.
در واژه‌هاي پس فرش خويش، گل گريه و دزد زر باز پس با تنافر کلمات مواجهيم.
3. سعي کنيد حروف "ه" و "ح" را ابتداي مصاريع استفاده نکنيد، زيرا نفس مداح و خواننده را تلف مي‌کند و ممکن است تا پايان مصراع نفس کم بياورد، همچنين واج "پ" را ابتداي مصراع نياوريد، زيرا اگر مداح اندکي با قدرت مصراع را آغاز کند موجب ايجاد صدايي هولناک در باندها خواهد شد.
4. ترجيحاً پايان مصراع‌ها علي‌الخصوص گوشواره‌اي که قرار است مردم همخواني کنند با ساکن تمام نشود. بلکه با مصوت بلند يا کوتاه پايان بپذيرد تا مداح و مردم بتوانند تحرير بزنند تا نت هجاي آخر را به‌اندازه يک يا دو ضرب بکشند.
يکي از بايدهاي نوحه و سرود، گوشواره (ترجيع) است. تمام حيثيت و شخصيت نوحه به آن است که حاضرين در جلسه بخشي از آن را همخواني کنند، حال ممکن است در برخي از هيأت‌هاي فوق‌حرفه‌اي که مخاطب جوان و ثابت دارند بتوان تمام فرازهاي يک نوحه را از مردم جواب گرفت، اما نوعاً جلسات مذهبي از مخاطبين يک‌پارچه بي‌بهره‌اند. در مساجد محلي اقشار گوناگون با سنين مختلف براي شب عاشورا آمده‌اند عزاداري کنند، قطعاً نمي‌توان توقع داشت همه با هم شعر و ملودي نوحه‌اي چهارفرازي را في‌المجلس ياد بگيرند و پاسخ بدهند. بايد براي دخيل کردن مستمعين در روند جلسه، بخش يا بخش‌هايي را ويژه آنها طراحي کرد. هرچه ملودي و شعر گوشواره ساده‌تر و روان‌تر باشد، نوحه موفق‌تري ارائه شده است.
يکي از معضلات مداحي امروز همين است که مداحان نوحه‌هاي‌شان را مي‌خوانند و يک نفر کنار آنها ذکر مي‌گويد و مردم هم صرفاً سينه مي‌زنند. يکي از دلايل ماندگار نشدن بسياري از نوحه‌هاي دهه 1390 همين است.
